Peter Peters is een van mijn betovergrootvaders. Via mijn grootvader Peter Johannes Roosenboom ben ik naar hem vernoemd.
Peter Peters had volgens de overlevering in de familie een boerderij in Heijen op het Heezeland. Waar stond deze boerderij?

Mijn overgrootvader Willem Roosenboom was getrouwd met Antonia Peters. Mijn vader noemde haar "grutmoet van ut Hèzeland". Het Heezeland is een deel van het dorp Heijen, waarschijnlijk het deel grenzend aan Gennep in het noorden en grenzend aan Duitsland in het oosten. Alweer wat jaren geleden maakte ik kennis met Riet Hanssen-Peters (geboren in 1914, inmiddels overleden). Haar vader, Joseph Peters (Heijen 1872 - Nijmegen 1942), was de jongste broer van Antonia. Riet was dus een nicht van mijn grootvader, van dezelfde generatie, toen ik haar sprak was zij 97 jaar oud. Zij wist me veel te vertellen over de familie Peters.

Op deze foto mijn tante Tonny Buurman-Roosenboom met haar grootouders Willem Roosenboom en Antonia Peters in 1938

Antonia Peters (Heijen 1859 - Helmond 1949) was de oudste dochter van Peter Peters (Heijen 1824 - Heijen 1884) en Antoinetta Custers (Bergen 1828 - Heijen 1908). Van Peter Peters is mij geen foto bekend. Van mijn betovergrootmoeder Antoinetta heb ik een heel mooie. Genomen in de fotostudio van Felix Schaetzke in Bochum, mogelijk tijdens een bezoek aan haar zoon Matthijs Jacobus die naar Wanne-Eickel vertrokken was en daar in de mijnbouw werkte. 

Antoinetta Custers (1828-1908)

Deze fraaie foto heb ik verkregen van Loet Polkamp, ook een nazaat van Peter Peters en Antoinetta Custers. Hij had ook een foto van de boerderij waar zij woonden.

Boerderij Peters in het Heezeland

Maar waar was deze boerderij gelegen? En waar was het Heezeland? Er is in Heijen een weg met de naam Hezeland die van de Stiemensweg in Gennep in zuidelijke richting loopt. Het Heezeland ligt er op kaart links van.

We zien het Heezeland al op de eerste kadasterkaart die door de Pruisische landmeters van het hertogdom Kleef gemaakt is in 1732. Gezien de vorm van het gebied en de ligging tussen woeste terreinen: bos en heide is het duidelijk een afgebakende ontginning, zoals niet ongebruikelijk in die tijd als er meer mest ter beschikking komt om delen van de heide voor de landbouw te gaan gebruiken. Het Heezeland is omgeven door een rand van struikgewas of hakhout dat als veekering diende.
De naam is Achter die Heese. Die Heese is het beboste terrein links van het Heezeland op de kaart waar nu industrieterrein de Groote Heeze is. Er zijn geen huizen in of rond het Heezeland in die tijd.

Fragment van kadaster Heijen 1732

In 1821 wordt er een nieuwe kadasterkaart gemaakt van de gemeente Bergen. Er staan dan ook enkele huizen of boerderijen in het Heezeland, een in het midden aan de zuidzijde en twee in het midden aan de oostzijde (kleine rode blokjes). Maar hebben de Peters daar gewoond en zo ja in welk huis?

Fragment kadasterkaart Heijen 1821

Jarenlang ben ik op zoek geweest naar de ligging van het huis. Het archief van de gemeente Bergen bracht geen uitsluitsel want het bevolkingsregister van Bergen bevat door de oorlogshandelingen van 1944/45 grote hiaten. Ik maakte daar wel foto's van de oude kadasterkaarten van Bergen, zoals bovenstaande foto met doorhalingen, aanpassingen en potloodaantekeningen. Maar nu vond ik op de website van het BHIC, het archief van de provincie Brabant een paar notariële akten betreffende de afhandeling van de erfdeling na het overlijden van Peter Peters. Na zijn overlijden werd het gezamenlijk bezit van hem en zijn vrouw Antoinetta Custers verdeeld over haar en haar kinderen. En in die akten vond ik de kadastrale gegevens van hun bezit aan onroerend goed.
Dat was een hele lijst aan percelen in sectie B van Bergen. Sectie B is het oostelijk deel van Heijen, globaal van de Rijksweg tot aan de Duitse grens. De percelen zijn sectie B 43, 44, 45, 54, 1064, 1066, 1067, 1068, 1069, 1065, 1583, 1584, 1585, 1586.
Nrs. 43, 44, 45 zijn samen één strook van het Heezeland bestaand uit hakhout, bouwland en hakhout. Nr. 54 is de tuin bij het huis aan de zuidzijde van het Heezeland, maar nummer 55, het huis zelf, wordt niet genoemd. Dus ik zat weer vast, totdat medegenealoog Hens Borkent mij verder hielp met uitvoerige gegevens uit het kadaster. Het huis bleek hernummerd te zijn tot B1065. Daarmee staat nu vast waar de boerderij gestaan heeft.

 Heijen 1979

Op bovenstaande kaart van Gennep en Heijen staat de boerderij gemarkeerd met een rode pijl. In het noordelijk deel van het Heezeland staan al grote gebouwen van de Augustinusstichting. Inmiddels is de boerderij ook verdwenen en is het terrein nu bebouwd met gebouwen van de Augustinusstichting.

De gegevens van het kadaster weerspiegelen de geschiedenis van de boerderij ook. Daaruit blijkt dat de "daglooner Johannes Peeters" het huis, de tuin en enige percelen bezit op het Heezeland in 1856. Daarnaast bezit hij een perceel heide op De Groote Heide, ontgonnen in 1856. Hij is de vader van Peter Peters. Hij bezit onroerend goed maar wordt toch gezien als dagloner, wat betekent dat hij niet van de boerderij kan leven en zich daarnaast op dagbasis moet verhuren bij andere boeren.

In 1858 geeft het kadaster aan dat Peter Peters, dagloner, eigenaar is van de onroerende goederen, inmiddels uitgebreid met twee stroken bouwland op het Heezeland. In 1895 worden de weduwe Antoinetta Custers en consorten eigenaars van huis en percelen, na het overlijden van Peter Peters. Antoinetta Custers woont er tot 1914 als zij het huis en grondbezit verkoopt aan de landbouwer Cornelis Gerrits uit Oeffelt. Zij verhuist dan met haar jongste zoon Joseph naar het dorp Heijen, huis A137. Gerrits verkoopt alles in 1932 aan zijn zoon Gerardus Hendrikus Wilhelmus Gerrits, gehuwd met Petronella Johanna Wollenberg. In 1946-1948 wordt de boerderij gedeeltelijk gesloopt en herbouwd en uitgebreid met bijgebouwen. In 1966 wordt het onroerend goed gekocht door de Augustinusstichting. De boerderij staat er niet meer. Op het perceel staan nu recente gebouwen van de Augustinusstichting. Op de kaart van 2015 zien we het volgende:

Het Heezeland in 2015