Franciscus Roosenboom, (1786 - 1807), fuselier in het leger van Napoleon, stierf in 1807 in een hospitaal in Warschau.

Mijn voorvader Wolterus Roosenboom werd in 1783 geboren in Cranenburg, zoon van Theodorus Roosenboom en Elisabeth Petronella Duijts. Voor zijn derde jaar verhuizen zijn ouders naar Gennep, want daar wordt zijn broer Franciscus geboren in 1787. Cranenburg en Gennep zijn allebei al eeuwen Pruisisch gebied als onderdeel van het hertogdom Kleef. De voertaal is Nederlands althans het Nederrijnse Nederlandse dialect. De taal van de overheid en de ambtenarij is het Hoogduits.
Om deze Franciscus gaat het nu. We weten niet veel van hem. Hij is geboren op 2 april 1786 in Gennep. De pastoor schrijft in het doopboek van de kerk van St-Martinus:
"1786 2 april Franciscus filius Theodori Rosenboom et Elisabeth Duijs. Suscept Jacobus van Bergen et Petronilla Beijers". Vertaald: op 2 april 1786 werd Franciscus gedoopt, zoon van Theodorus Rosenboom en Elisabeth Duijs. Peter en meter waren Jacobus van Bergen en Petronilla Beijers.
Petronilla Beijers zal wel zijn grootmoeder aan vaderskant zijn, die daarvoor uit Cranenburg op bezoek komt. Haar doopnamen zijn Anna Petronilla maar in Cranenburg blijken de mensen heel vaak in de praktijk hun tweede voornaam te gebruiken. Bij zijn broer Wolterus was de oma aan moederskant, Elisabeth Noormans, de meter geweest.

In 1798 werd het Departement van de Roer ingesteld door de Fransen. De hoofdstad was Aken. Alle vernieuwingen die de Fransen in Nederland brachten gingen in Limburg al in 1798 in, zoals de nieuwe Burgerlijke Stand en de Franse wetgeving. Zo ook de conscriptie: de dienstplicht die de Revolutie in Frankrijk had ingesteld. De rest van Nederland volgde in 1811.
Door de conscriptie beschikte het Frankrijk van de Revolutie en later het Keizerrijk van Napoleon over enorme volkslegers, die onder andere door hun getalsmatig overwicht vele overwinningen behaalden op de kleine legers met beroepssoldaten (vaak huurlingen) van de andere landen. Alle mannen die de leeftijd van twintig jaar bereikt hadden, waren dienstplichtig. Degenen die ingeloot werden, konden een plaatsvervanger aanstellen. In de periode 1810 - 1813 vervulden circa dertigduizend Nederlandse mannen hun dienstplicht in het Franse leger. De helft daarvan behoorde tot het Grande Armée, waarmee Napoleon in 1812 Rusland binnenviel. Daar kwamen er maar weinigen van terug.

Franciscus werd waarschijnlijk in 1806 gekeurd en opgeroepen. In het archief van het Franse leger vond ik zijn inschrijving in het stamboek van het Franse leger.

Op 26 december 1810 krijgt Burgemeester Friderichs het bericht uit Warschau dat Franciscus daar overleden is op 1 november 1807. Het zou best kunnen dat de familie toen nog van niets wist. Het is maar de vraag of Franciscus kon schrijven en of het mogelijk was post te versturen over die afstand.  Het lijkt me heel waarschijnlijk dat het lot van Franciscus in Gennep en zeker in de familie veel indruk heeft gemaakt. Het is opmerkelijk dat de voornaam Franciscus die in Gennep niet speciaal gebruikelijk was en in de familie Roosenboom ook niet, na zijn dood binnen de familie ineens vaker voorkomt. Het is heel waarschijnlijk dat er later kinderen speciaal naar hem vernoemd zijn.

Het bericht uit Warschau is een officiele overlijdensverklaring van de Directeur van het hospital Karasse in Warschau dat fuselier Franciscus Roosenboom, geboren in Gennep Departement de la Roer, op 26 oktober 1807 opgenomen is in het hospitaal en dat hij op 1 november 1807 overleden is als gevolg van koorts.
Hij was fuselier in het 51e Regiment de Ligne, 2e Bataillon, 5e Compagnie.

Een fusilier is een infanterist, bewapend met een geweer met bajonet. Zoals gebruikelijk in die tijd droegen zij een kleurrijk uniform. Camouflage speelde geen rol in de toenmalige veldslagen. Het waren vaak man tot man gevechten in zeer grote aantallen. Het was dan belangrijk dat de soldaat snel kon zien tot welke partij de andere man behoorde. Bovendien veroorzaakte het toenmalige zwarte buskruit veel rook, zodat het slagveld al gauw bedekt was met een dikke mist van de kruitdamp.
Het regiment van Franciscus nam deel aan aan de oorlog van Napoleon met de Vierde Coalitie. De Vierde Coalitie (1806-1807) bestond uit Pruisen, Saksen en Rusland. In 1806 trad Pruisen toe tot de coalitie uit verweer tegen de groeiende Franse macht in Europa na de val van Oostenrijk. Pruisen en Rusland mobiliseerden zich in voorbereiding voor een nieuwe campagne tegen Frankrijk, en de Pruisische troepen werden verzameld in Saksen.
Napoleon trok in de tegenaanval, en versloeg de Pruisen bij Jena en Auerstedt in oktober 1806. De Franse troepen bezetten grote delen van Pruisen en trokken Berlijn binnen op 25 oktober 1806. De Fransen rukten op tot Oost-Pruisen en de Russische grens, waar ze een onbeslist gevecht tegen de Russen leverden in de Slag bij Eylau in februari 1807. De Russische troepen trachtten opnieuw de Fransen te verdrijven, maar werden opnieuw verslagen bij Friedland (het huidige Pravdinsk) op 14 juni 1807. Drie dagen later vroegen de Russen een wapenstilstand aan. Frankrijk sloot een vrede met Rusland en dwong Pruisen de helft van zijn gebied op te geven ten voordele van Frankrijk. De resterende gebieden werden opnieuw onafhankelijk. Jérôme Bonaparte werd koning van Westfalen en het nieuwe Hertogdom Warschau. Napoleon controleerde nu geheel West- en Centraal-Europa.

In deze periode deed het 51e regiment de Ligne mee aan de  slagen bij:
Auerstadt, Czarnonvo en Golymin in 1806 en bij Eylau, Ostrelenka, Dantzig en Friedland in 1807. Hoewel met name de slag bij Eylau een ongekende slachting was, is Franciscus er blijkbaar steeds heelhuids vanaf gekomen. Hij stierf aan de koorts. Als je de overlijdensberichten van die oorlogen bekijkt, die uit de hospitalen komen, blijkt dat men daar meestal sterft aan zijn verwondingen of aan de koorts. Overige redenen komen er veel minder voor. Koorts was blijkbaar de diagnose voor veel ziekten die met hoge koorts gepaard ging.

Het is mogelijk dat er nog gegevens te vinden zijn over de conscriptie zelf: wie er voor de dienstplicht in aanmerking kwamen in Gennep, wie er afgekeurd werden, vrijgesteld, ingeloot of uitgeloot. Maar dat vergt nader onderzoek. Wat wel bekend is, is dat er veel gegevens uit die tijd verloren zijn gegaan.